روز سوم

ساعت هفت و نیم صبح بیدار شدم. راحت خوابیدن در یک اتاق دوبلکس که با نور آفتاب بیدار شوی و چشم انداز دریاچه را ببینی، خیلی بیشتر از ده دلار می ارزید. نان های خوشمزه ای که مادربزرگ این خانواده می پخت با خامه ای که در وسط آن بود یک صبحانه به یاد ماندنی شد.این خانواده مهمان نوازی را در حق من به تمام و کمال انجام دادند. بعدا حتما دوباره به آنها سر خواهم زد.

از صاحبخانه خداحافظ کردم و به سمت دلیجان به راه افتادم. سر راه به قصد کلیسای قدیمی  که مصطفی در سفرنامه اش به آن اشاره کرده بود، داخل فرعی پیچیدم. دست بر قضا یکشنبه بود و ملت مثل مور و ملخ دور و بر کلیسا می پلکیدند.

 

 

دوچرخه را گوشه ای گذاشتم و از پله ها بالا رفتم. فضای داخل کلیسا واقعا خلسه آمیز بود. گوشه کلیسا مجموعه ای از شمع های نازک و بلند، روشن بود و جلوه خاصی به فضای روحانی کلیسا می بخشید. برای لحظاتی مسیحی شدم!! با 50 درام - با تخفیف!!- یک شمع 100 درامی گرفتم و به یاد همه گناهانم روشن کردم. صلیب کشیدم ... صبر کردم تا تاثیرش را ببینم. به قول مشهدی ها مالی نبود.  همان" الهی العفو" خودمان هم بهتر بود هم ارزانتر!!

بیرون از محوطه کلیسا چشم انداز بسیار زیبایی به سوان بود. یک دریاچه زیبا و بزرگ کوهستانی با آب شیرین و در ارتفاع 2000 متری از سطح دریا!! همه شاد و سرزنده مشغول سیاحت و عکس گرفتن بودند.

 

 

 

کلیسا بسیار قدیمی بود و در محوطه آن سنگ قبرها و علائم بسیار نفیسی به چشم می خورد. کار بیشتری ندارم. پله ها را دو تا یکی پایین می روم. دوچرخه ام را برمی دارم و دوباره به جاده می زنم.

 

 

مسیر تا شهر دلیجان بسیار زیباست. هر از گاهی می ایستم ، نفسی تازه می کنم و از چشمه های بهشتی اش آب می نوشم.کمی بعد به یک دشت پر از گل های وحشی می رسم. تعدادشان آنقدر زیاد است که همه جا را پوشانده اند. پیاده به سمت مرکز شقایق ها به راه می افتم و از دیدن این صحنه بدیع در تیرماه لذت می برم.

 

 

جلوتر به یک تونل طولانی و مخوف می رسم. طبق تابلویی که جلو آن نصب شده 3 کیلومتر طول دارد. و کاملا هم سرازیری. به خاطر کیف و ترکبند دوچرخه، نصب فلاشر عقب امکان پذیر نیست . سریع دست به کار می شوم و با وسائل خیاطی گیره ای در عقب کیف می دوزم و فلاشر را روی آن نصب می کنم... حاصل کار کاملا رضایت بخش است. به تونل می زنم و همراه با ماشین ها با سرعت به سمت انتهای تونل رکاب می زنم.

تمام مسیر تا دلیجان سرازیری است و زودتر از آنچه فکرمی کنم به دلیجان می رسم ...

 

 

تا اینجا فقط یک ساعت رکاب زدم. کمی در شهر دلیجان می گردم و از آنجا که هوای شهر کمی گرم است ترجیح می دهم بدون توقف،تا وانادزور ادامه بدهم.

برای آب خوردن به وسط یک میدان می روم .چند خانم مسن تقاضا می کنند از آنها عکس بگیرم. با دوربین خودشان و با موبایل خودم از آنها عکس می گیرم. خداحافظی می کنم و به راه می افتم.

 

 

کمی که رکاب می زنم متوجه می شوم که علیرغم همه پنهان کاری ها، پدر و مادرم متوجه شده اند کجا هستم و چکار می کنم!! پدرم همیشه نگران کله شقی های من است. با هر زحمتی بود بالافاصله با پدرم تماس تصویری برقرار کردم و به آنها قول دادم که همه چیز مرتب است و مراقب خودم هستم.

هنوز از دلیجان خارج نشده بودم که آلارم معده وقت نشناس به صدا درآمد. زخم معده بد دردی است آنقدر که وقتی گرسنه ات می شود درست عین شلمان در کارتون بامزی، باید برایش غذا فراهم کنی وگرنه دمار از روزگارت در می آورد. جستجو کردم. آن اطراف فقط چیزی شبیه بار بود با مشتریانی که هر کدام مشغول سیگار کشیدن و یا خوردن مشروب بودند. دوچرخه ام را گوشه ای گذاشتم و داخل شدم. با زحمت به صاحب آنجا فهماندم که اگر امکان دارد دو عدد تخم مرغ با نان و نوشابه برایم سرو کند. خودم روی یکی از میزها ولو شدم. و تا حاضر شدن غذا نقشه راه را مرور کردم. کمی بعد سفارشم را آوردند. دو عدد تخم مرغ با یک سبد نان و یک نوشابه کوکاکولای اصل ارمنی!! شروع به خوردن کردم. خوشمزه بود اما همین سفره ساده و غذای حاضری که در ایران به هیچ هم حساب نمی شود...  32 هزار تومان برایم آب خورد.

 

 

ارمنی ها سکه هایشان هم حساب و کتاب دارد و زیاد بزرگ نیست. مثلا یک سکه جغله 500 درامیشان که اندازه دوزاری های قدیم هم نمی شود، 14000 تومن ما بود ( به قیمت امروز ، چون فردا خدا عالم است) مقایسه بکنید با سکه های 50 تومنی و پانصد تومنی ما که اندازه پیش دستی است و پفک هم با آن نمی شود خرید.

جاده تقریبا پاک پاک است. و اثری از خرده شیشه به چشم نمی خورد. ظاهرا برادران و خواهران اهل دل ارمنی تا سوان بیشتر نمی کشند !! گوشه دنجی توجهم را جلب می کند. دوچرخه را هم با خودم می برم. جای بسیار زیبایی است. می نشینم و برای خودم چای می ریزم. خورشید کم کم پایین می آید و هنوز تا وانادزور 30 کیلومتر دیگر باقی مانده است. فقط هم گردنه، اما دلم نمی خواهد راه بیفتم.اگر از ترس سرمای شب و حیوانات وحشی نبود، حتما همین جا، بدون چادر و کیسه خواب اتراق می کردم.

دوباره یک گرمنوش آماده می کنم و با ولع به اطراف نگاه می کنم. یک جاده پر پیچ وخم وسط یک کوهستان سرسبز که شانه به شانه بهشت می زند. و یک جنگل تمام عیار که به رندی تمام دلبری می کند.امروز یکشنبه است و روز تعطیل مسیحی ها  و تنها 15 کیلومتر با دلیجان فاصله دارم. اگر چنین جاده ای در ایران بود و امروز هم جمعه، در هر کیلومتر مربع یکصد نفر با پراید و پژو می ریختند ، می شکستند و دوسیب نعنا می کشیدند!! بوی جوج شان هم تا سوان می رفت!! اینجا اما هر چند دقیقه به زحمت یک اتومبیل رد می شود.

 

 

نشسته ام وسط بوته ها و گیاهانی که بویی عجیب و سحر انگیز دارند و بهتر از هر شرابی مستم می کنند و من که این بوی عجیب را هنوز در هیچ کدام از جنگلهای ایران تجربه نکرده ام. دلم نمی خواهد بلند شوم . اما مجبورم.

 

 

طبیعت سحر انگیز تر از این حرفهاست. شاید بهترین زمان ممکن آمده ام. حرفه ای ها می دانند که طبیعت هر ساعت و هر روز خدا جلوه ای دارد و بسته به ساعت ، جهت تابش خورشید و میزان نور می توان جلوه های مختلفی از یک طبیعت واحد را دید. مسلما برای دیدن بهترین جلوه اش باید شانس داشته باشی و من ظاهرا خیلی خوش شانس بودم. آن طبیعت زیبا چنان از خود بیخودم کرده بود که هر چند کیلومتر یک بار می ایستادم. سر و رویی می شستم. آبی می نوشیدم و با حیرت به اطرافم نگاه می کردم.

 

 

کمی جلوتر یک پمپ گاز به چشمم می خورد. سرویس بهداشتی اش تمیز بود. فابریک و بدون رنگ!! ناخودآگاه مقایسه اش کردم با دستشویی پمپ بنزین های بین راهی خودمان که بوی آمونیاکش تا مغز استخوانت را می سوزاند و در و دیوارش پر است از فحش های آبدار به سران سیاسی مملکت!!

 

مسیر تا وانادزور کماکان زیباست. روی ارتفاعات یک پیرمرد ارمنی را می بینم که مشغول پیاده روی و هواخوری است. کمی انجیر تعارفش می کنم و با هم می خندیم. محلی ها - که معمولا مسن هستند- هر چند کیلومتر بساط محصولات ارگانیک و ترشی و میوه خودشان را برپا کرده اند و دعوتم می کنند به خرید.

 

دوچرخه را در سرازیری های مشرف به وانادزور رها می کنم و با صدایی بلند " جان مریم" می خوانم. یکی از لذت های دوچرخه سواری، رها شدن در سرازیری، بعد از  یک سربالایی دشوار است. اینجور مواقع معمولا بی احتیاط هستم. دوچرخه با سرعت جلو می رود و طبیعت سبز را با همان سرعت رد می کنم. چند دقیقه بعد در وانادزور هستم. اینجا از دلیجان بزرگتر است و البته زیباتر. به اولین میدان که می رسم جوانی ارمنی با اتومبیلش شروع به احوالپرسی می کند. تا می فهمد ایرانی ام با خنده می گوید :"احمدی نجاد" بعد همانطور که دستش را به علامت Fuck نشان می دهد می گوید "آمریکا" و بلند می خندد. خوش مشرب است و بسیار مهربان. با اصرار می خواهد که شب در منزل مهمانش باشم اما من ترجیح می دهم در هاستلی که رزرو کردم اقامت کنم و خداحافظی می کنیم.

شبهای راحتی را در هاستل های ایروان گذرانده ام. واقعا تمیزند و انصافا مرتب. از دو دره بازی خبری نیست. ملافه ها و حوله ها دست نخورده اند و رختخواب ها، راحت. آشپزخانه ها کاملا مجهز و سرویس ها کاملا تمیز. این در برابر کرایه ای که می گیرند واقعا می ارزد. این روزها در ایران با شبی هشتاد تا صد هزار تومان نصف این امکانات را هم در اختیارت قرار نمی دهند.

به هاستل می رسم و از پله ها بالا می روم. این یکی بهتر از بقیه است. حرف ندارد. یک تخت در اتاق 6 تخته می گیرم و شروع به چیدن وسائلم می کنم. ظاهرا تا صبح در همین اتاق بزرگ تنها هستم و شیلنگ تخته می اندازم. مشغول سبک سنگین کردن تخت ها هستم که  دو دختر لهستانی وارد می شوند و تقاضای اتاق می کنند. همانطور که خوش و بش می کنیم، اتاق 6 تخته را ورانداز می کنند و با هم حرف می زنند. ترجیح می دهم تنها باشم و آنها هم ظاهرا همین نظر را دارند. اتاق کوچک کناری را انتخاب می کنند و همه چیز به خیر و خوشی تمام می شود!!

 

 

 

 

دوش می گیرم و آخر شب در آشپزخانه یک اشکنه فرد اعلا بار می گذارم و با نان خشک یزدی سرو می کنم!!

یک کوکاکولای اصل لذتش را دو چندان می کند!!
رختخواب ها فوق العاده تمیز و راحت است ... تا صبح یک نفس می خوابم

 

روز چهارم

نماز صبح را روی همان فرش تمیز کف اتاق می خوانم... بی خیال همه بحث ها!! بیشتر از نماز های ایران می چسبد!! موبایلم را چک می کنم و دوباره توی رختخواب می خزم. صبح کمی زودتر از روزهای گذشته از خواب بیدار می شوم. برای صبحانه یکی از حلوا ارده ها را باز می کنم و با نان گاتا می خورم. در آشپزخانه مشغول درست کردن چای هستم که خواهران لهستانی  برای صبحانه وارد می شوند. یکیشان جولیا است و دیگری داریا. هر دو هم فیزیوتراپ. برای گردش از تفلیس وارد ارمنستان شده اند و بسیار خوش برخورد هستند و مهربان. برای صبحانه چیپس و قهوه می خورندکه هر کدامش به تنهایی دو روز معده من را مرخص می کند!!

 

 

عکس می گیریم و اکانت های فیس بوک و اینستاگراممان را به اشتراک می گذاریم و قبل از آنکه مشهدی بازیم گل کند خداحافظی می کنم و می پرم روی دوچرخه. دیروز آفتاب دلیجان حسابی از خجالت من درآمد و بازوها و گونه ها و بینی ام- به غیر از پیشانی که زیر اسکارف و لپ هایم که زیر انبوه ریش بود!! حسابی آفتاب سوخته شده است. ناچار به اولین داروخانه رفتم و با کمک خانمی که خیلی خوش برخورد بود یک کرم ضد آفتاب خریدم.

 

 

به محض اینکه کرم را خریدم هوا ابری شد!! ظاهرا فقط منتظر این بود که من 80  هزار تومان پیاده بشوم که اگر این را می دانستم همان دیروز صدقه سر یک ارمنی می انداختمش توی صندوق یک کلیسا!!

وارد میوه فروشی می شوم. دو خانم آنجا را می گردانند. با مهربانی تعارف می کنند و من هم مقداری سیب گلاب و زردآلو بر می دارم. بعد از حساب کردن میوه ها با اصرار فراوان چند زردآلوی دیگر را هم داخل پاکت می گذارند. بسیار خوش برخورد هستند. عکسی به یادگار می گیرم و خداحافظی می کنیم.

 

 

میوه ها در ارمنستان اکثرا ارگانیک هستند. این را از کرم هایی که گاه و بیگاه داخل میوه ها یافت می شود و لذتش را دو چندان می کند!! می فهمم. زردآلو ها بسیار خوشمزه اند. گیلاس ها و آلبالو هم همینطور. اما صیفی جاتشان اکثرا گلخانه ای است و گوجه فرنگی هایشان هم  اصلا طعم ندارد. تا آلله وردی جاده بسیار زیباست. از همه جا آواز پرندگان و صدای بلبل می آید. هر جا که دوست دارم می ایستم و طبیعت را سیر می کنم. یک خط آهن برقی هم به موازات جاده تا الله وردی می رود و گاه و بیگاه جاده را - از بالا یا پایین- قطع می کند.

 

 

 

فیس بوکم را چک می کنم. جولیا هنوز راه نیفتاده، عکس هایم را لایک کرده و کامنت گذاشته . تشکر می کنم و می نویسم شاید یک روز با دوچرخه به لهستان آمدم.

آرامش عجیبی دارم. 3000 کیلومتر دور تر از خانه ام، کنار چشمه ها و جوی های آب می ایستم و همانطور که به صدای سحرآمیز طبیعت گوش می کنم دستانم را از آب های گوارای این سرزمین پر می کنم و می نوشم. تنها هستم و این تنهایی آرامشم را دو چندان می کند.

برای من در این دنیا هیچ لذتی بالاتر از این گونه سفر ها نیست. چرا که اکثر لذت ها در این دنیا پیامدش خماری است اما این لذت، مستدام است و خاطرات زیبایش همیشه سرزنده ام می کند و دلم را شاد.

 

 

کنار رودخانه می ایستم و دوباره بساط حلوا ارده و دستنوشته هایم را برپا می کنم. هنوز نخورده و ننوشته یک استیشن زرد رنگ می ایستد و راننده اش با اصرار دعوت می کند تا آنطرف جاده بروم. سلام و علیکی می کنیم و روی نیمکت کنار جاده می نشینیم. یک بطری سبز رنگ تعارف می کند که از ظاهرش معلوم است به کار من نمی آید. با مهربانی اشاره می کنم که اهل سیگار و مشروب نیستم و او با تعجب سیگاری گوشه لبش می گذارد. مترجم موبایلم را آماده می کنم و به زبان ارمنی کلی سوال می پرسیم و جواب می شنویم. اسمش "یورا" است و با اتومبیلش کار می کند. از تفلیس می آید. سوالهایش غالبا سه چیز است: سیگار ، مشروب و سکس!! متاسفانه اهل هیچکدام نیستم!!  اما این مانعی نیست که با هم نخندیم و از هر دری صحبت نکنیم!

نیم ساعت بعد خداحافظی می کنم و به راه می افتم. حدود ده کیلومتر جلوتر چشمم به اولین سایکل توریست این مسافرت می افتد. یک دختر حدودا 30 ساله آلمانی که دوچرخه اش را جک زده و روی سکوی سیمانی تخت خوابیده است. با دیدنم بلند می شود و با خوشحالی احوالپرسی می کند.یک دختر تنهای آلمانی به نام Lilly. از تفلیس می آید و قصد دارد امشب در وانادزور هاستل بگیرد. آدرس هاستلی که جولیا و داریا آنجا هستند را می دهم و خداحافظی می کنم.

 

 

به محض اینکه راه می افتم جاده آن روی سگش را نشان می دهد و چنان پر از دست انداز می شود که به زحمت رکاب می زنم. جلوتر حتی چند قطعه از جاده را سیل برده و کاملا سنگلاخ است. با سلام و صلوات ادامه می دهم. نزدیک الله وردی دو سایکل توریست فرانسوی را می بینم. یک زن و شوهر که به نظر بالای 60 سال سن دارند و فوق العاده شاد و پر انرژی. هر چقدر خانم به زبان  انگلیسی مسلط است. آقای خانواده بلد نیست. شاید هم از انگلیسی خوشش نمی آید.در هر صورت دیدن انها با این سن و با این سرزندگی برایم بسیار جالب است.

 

 

خداحافظی می کنیم و نیم ساعت بعد در الله وردی هستم. جلوی یک چشمه و آبخوری می ایستم و به حامد زنگ می زنم. پیشنهاد می کند که به یکی از روستاهای اطراف به اسم "ساناهین" بروم و آنجا نشانی یک ارمنی که جای شیک و تر و تمیزی برای اجاره دارد را به من می دهد. سفارش می کند که حتما از مجموعه های تاریخی و موزه آنجا و البته دشت های زیبایش بازدید کنم. تشکر می کنم و به طرف ساناهین به راه می افتم. گردنه هایش وحشتناک است. در هر صورت یک ساعت بعد در ساناهین هستم. هاستل را با پرس و جو پیدا می کنم و خانمی ارمنی که زبان انگلیسی اش تقریبا خوب است من را به طبقه بالا راهنمایی می کند. طبق معمول همه چیز عالی است. در یکی از اتاق ها یک سایکل توریست استراحت می کند. از همان بیرون اتاق، احوالپرسی می کنم و وارد اتاق خودم می شوم. دو تخته است با مبلمان و میز و لابی بسیار شیک، تلویزیون ال ای دی، آشپزخانه ،حمام و دستشویی کاملا تمیز. هر وسیله ای که لازم دارم روی میزها به چشم می خورد و لازم نیست بار و بندیل را باز کنم. ترجیح می دهم دوش بگیرم. و بعد راحت و آرام روی تخت دراز می کشم و باخانواده و اطرافیانم تماس می گیرم. دو روز آخر سفرم هست و از یک گیگابایت اینترنت همراه ویوا سل هنوز 900 مگ مانده!!  مشهدی بازی درآورده ام!!  تلگرام اینجا فیلتر نیست و کلیپ ها و گیف ها به سرعت هر چه تمام تر لود می شوند! کنسرو لوبیا را می جوشانم و با یک نان خوشمزه ارمنی سرو می کنم. همه چیز عالی است. طبق معمول بعد از خوردن یک بطری کوکاکولا ،  چشمهایم سنگین می شود و به خواب می روم.

 

 

 

روز ششم

خیلی راحت به وانادزور رفتم و راحت تر از آن به ایروان. یک خانواده ارمنی با یک ون بسیار شیک من را تا ایروان رساندند. در طول مسیر، من جان مریم می خواندم و آنها دست می زدند. چقدر لذت بخش بود...

 

شب در همان هاستل روز اول خوابیدم و نقشه هایم را برای برگشت کشیدم.

فردای آن روز ، نزدیک ظهر وسائلم را بستم و آماده شدم برای بازگشت. بیرون از هاستل و کنار خیابان از همان فواره کوچک زیبا ، قمقمه دوچرخه را پر از آب کردم و آخرین یادداشتم را همان جا توی پیاده رو و زیر سایه درختان خیابان sayat nova نوشتم. خوب یادم هست که از یک چیز خیلی دلخور بودم .... داخل هاستل پرچم همه کشورها - حتی عراق، سوریه و فلسطین - را دیدم و از پرچم ایران خبری نبود. 

 

 

 

 

این همان صفحه گذرنامه ام هست که در ارمنستان و گرجستان مهر ورود و خروج خورد.

هر چقدر افسران ایرانی و عراقی با شلختگی و بی نظمی هر چه تمام تر، هر جای پاسپورت را که دم دستشان بود، مهر ورود و خروج می زدند، ارمنی ها و گرجی ها این کار را منظم انجام داده اند:

 

 

موقع تعویض گذرنامه ام، این برگه را جدا می کنم و نگهش می دارم.مهر ورود به گرجستان و در کنار آن، مهر خروج از این کشور در همان روز، یادگاری است که هر وقت به آن نگاه کنم، احساس غرور خواهم داشت. وقتی علیرغم همه مشکلات پیش رو، از لذتم گذشتم و با پشت کردن به آن افسران مغرور، جوابشان را  دادم. وقتی می توانستم بروم،اما برگشتم و پشت سرم را هم نگاه نکردم. شاید من اولین ایرانی باشم که بعد از ورود به خاک گرجستان، آنجا را به نشانه اعتراض ترک کرد.

 

به دفتر تعاونی رویال سفر در میدان جمهوری رفتم. اتوبوس حرکت کرده بود. با راننده تماس گرفتند و گفتند که بایستد و از روی نقشه محل توقف اتوبوس را به من نشان دادند. فقط پنج کیلومتر فاصله داشت. با دوچرخه و با سرعت خودم را به اتوبوس رساندم و طبق معمول دوچرخه ام در صندوق و خودم هم روی یک صندلی تک آرام گرفتیم. کمی آب خوردم و شروع کردم به مرور عکس های سفر. زمان داشت به عقب برمی گشت.و تصاویر با چشمهایم مرور می شد.همه چیز از انتها تا ابتدا ...  وقتی به عکس یادگاریم با میدان آزادی رسیدم نا خودآگاه بغض کردم و گریه ام گرفت. موبایلم را کنار گذاشتم و پرده جلوی پنجره را کنار زدم. و همانطور که اشک می ریختم بیرون را نگاه کردم.خانه ها، کلیسا ها، و خیابان ها یکی یکی از جلوی چشمم دور می شد و من دوباره به کشور خودم برمی گشتم. نقشه را باز می کنم و به خطهای کج و معوجی که به زشتی هر چه تمامتر دنیای زیبای خداوندی را خط خطی کرده نگاه می اندازم. همان خطوطی که ما اسمش را "مرز" می گذاریم و داخل آن زندانی شده ایم و فکر می کنیم زندگی می کنیم. امیدوارم یک روز همه این خطوط پاک بشود ... پاک پاک.

اتوبوس می رود، من می روم و این زندگی است که می ماند و دلی که هنوز آرام نگرفته و به فکر سفر های بعدی است.

 

هنوز اول راهم ...